maandag 27 augustus 2012

Handwerkopleiding

In Handwerken Zonder Grenzen van aug-sep 2012 staat een buitengewoon interessant artikel over een handwerkcursus aan de Pabo Hogeschool Helicon in Zeist. Oude technieken in een nieuw jasje.......Toen ik dit las moest ik direct aan mijn eigen opleiding denken. Dat is al weer bijna 50 jaar geleden....... Dat waren ook oude technieken, maar toen al behoorlijk stoffig.

Allerlei herinneringen kwamen boven en ik ben op zolder gaan zoeken want ik heb vast wel iets bewaard....
De eerste handwerk ervaring die ik had was op de lagere school in de eerste klas.. Licht rose katoen, stroeve stalen breinaalden, veel zweet en tranen, uithalen en opnieuw beginnen en op het rapport: breien 5. Een traumatische ervaring.
Het breien en andere handwerken heb ik thuis geleerd met dank aan mijn moeder en oudere zusters.

Toen ik 17 was ging ik naar de Kweekschool en daar kreeg ik natuurlijk ook handwerkles want we moesten de bevoegdheid halen om les te mogen geven in NUTTIGE HANDWERKEN.

Heb heel wat onnutte dingen gebreid en gehaakt, die als les voorbeeld moesten dienen.Ook kan ik me herinneren dat ik een plooirok gemaakt heb. 
Ik kon inmiddels best goed handwerken en moest ook theorie leren uit dit boek:

Dat was andere koek: zo eenvoudig was het niet.... Ik heb het een paar maanden geleden weer eens opgezocht nu interesseert het me wel. Alles over draden, vezels, weefsels, materialen kom je daar tegen. Natuurlijk ontbreken de nieuwste materialen, want het boekje is van de jaren 60.

Ik haalde fluitend de bevoegdheid: akte k en nadat ik ruim een jaar later geslaagd was voor de hoofdakte ben ik direct begonnen aan de opleiding voor VROUWELIJKE HANDWERKEN: akte u. Dit deed je naast je werk en 2 jaar lang ben ik 1 of 2 avonden per week naar Amsterdam gegaan samen met een oudere zus die ook onderwijzeres was. We woonden in IJmuiden en zij had een Fiat 600 en samen tuften we dus naar onze les.

Daar heb ik heel veel technieken geleerd. Veel naaiwerk. Natuurlijk breien, haken en borduren op veel manieren, smocken, open naaiwerk, perzisch ajour, holbein techniek, maar ook macramé, frivolité, filet knopen en tule doorstoppen en vast nog wel meer....

Veel voorbeelden maken; dat was best aanpoten naast het werk van een beginnende schooljuf. In het weekend werd er druk gehandwerkt. Niet alles kwam af.....

En dan het examen...... 
Na twee jaar opleiding mocht je het proberen: er slaagde altijd maar een enkeling, maar voor mij maakte het niet zoveel uit... Twee dagen naar Den Haag vol goede moed. De eerste dag, knippen en naaien. Een babyjasje met een ruche. De volgende dag: stoppen, stof versieren en nog iets maar dat kan ik niet voor de geest krijgen en theorie. Uit een grote hoop werden een paar lapjes gepakt en ik moest er over vertellen......

Resultaat:  een herexamen voor knippen en naaien. Daar had ik 2 keer een 4 voor, maar alle andere onderdelen waren  heel goed. Ik had de ruche schuin moeten knippen en er dubbel aanzetten.......... Een paar maanden later weer naar Den Haag en toen haalde ik 2 keer een 7. Geslaagd dus. Van onze groep van ruim 20 cursisten slaagden uiteindelijk dat jaar (1967) maar 2... 
Voor sommigen erg zuur, want zij waren specifiek handwerklerares en hadden de bevoegdheid brood nodig.

De hele opleiding vond ik eigenlijk erg ouderwets en oubollig. Zeer weinig creativiteit; wel heel technisch. 


Tot 1974 was handwerken een verplicht vak. Toen dat niet meer het geval was verdwenen de vakleerkrachten en er werd steeds minder echt gehandwerkt.

In het Nijverheidsonderwijs was ook een verandering aan de gang. Textiele werkvormen werd het nu genoemd en er moest worden bijgeschoold. Ik had ook wel zin in wat nieuwe technieken en inzichten. Ik woonde inmiddels in Fryslân.
Twee jaar lang ieder woensdag middag en avond naar Groningen en daar ging het heel anders. Kunstgeschiedenis, tekenen en stof ontwerpen, batikken, ikat, zeefdrukken, kleurenleer, voelobjecten, vakdidactiek en nog veel meer. Dat was leuk! Het was natuurlijk wel een paar jaar later, toch nu ook wel 30 jaar geleden...
Ik heb een aantal door mij gemaakte handwerken op de foto gezet om een indruk te geven hoe ik bezig was met mijn Vrouwelijke handwerken... Ik was bijna 40 jaar gewoon onderwijzeres met een grote liefde voor het handwerken. 
Ik zou best naar die cursus willen want daar komen zaken aan de orde die handwerken voor de basisschool weer aantrekkelijk maken. Creatieve vakken zijn broodnodig, als afwisseling, want er wordt al zoveel met het hoofd gewerkt. Zeist is wel wat ver weg en ik ben niet jong genoeg....... Helaas.

24 opmerkingen:

  1. oh wat is dit weer een heerlijk verhaal dat ik niet bij jouw in de klas zat is toch wel jammer hoor,volgens mij was je een fantastische juf ,mijn dochter zit in het onderwijs en volgens mij is het nog altijd een zwaar vak veel regelen en bedenken ,en ook als ze vrij is heeft ze vaak dingen die ze doet voor school ,dit soort beroepen zit in je bloed ,heb weer genoten van je verhaal gr marloeskreatief

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Mooi om te lezen hoe je opleiding was en leuk om wat van je handwerk van toen te zien. Ik heb nooit hekel gehad aan handwerken op school al hadden we niet zo'n leuke handwerkjuf. Nu vraag ik me af of we daar ook cijfers voor kregen, toch eens nakijken. Mijn dochter heeft alleen vingerhaken geleerd. Ik heb haar later breien geleerd en ze heeft zichzelf haken aangeleerd (d.m.v. youtube filmpjes). Borduren vindt ze nu ook leuk. Of ze de handwerklessen zoals wij vroeger hadden leuk zou hebben gevonden weet ik niet. Een 5 voor breien zou je toch meteen het plezier erin bederven.
    Groetjes,

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Wat een geweldig verhaal, en zo leuk om te lezen! Gelukkig krijgen de kinderen op de Vrijeschool nog steeds handwerkles, super dat dit op Helicon nog aangeleerd wordt aan nieuwe juffen en meesters en dat het belang hiervan nog steeds ingezien wordt!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Oh heerlijk herkenbaar die breilessen op school, drama ik zie die vrouw nog voor me, en ik kon al breien toen ik 4 jaar was maar ja het werd klassikaal aangeleerd natuurlijk.....zweethanden stalen naalden en stug katoen brrrrr....gelukkig heb ik er niets aan overgehouden haha, maar wat een rijk handwerkinzicht zal jij hebben, en wat een leuk verhaal om te lezen....
    Ik denk dat de kinderen het best wel leuk zouden vinden weer wat aan handwerken te doen.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Wat leuk om te lezen, proef de sfeer van de tijd. En die stalen breinaalden.... brrr. Achteraf, "met de kennis van nu" denk ik dat ik ook die opleidingen leuk had gevonden.
    Trouwens... je hebt leuke dingen bewaard.

    ps ben benieuwd naar je handwerklinnen is het al klaar?

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Wat een mooi verhaal, en een geweldige opleiding deed je.
    O die stalen roestige pennen en het ongebleekte katoen garen waren ook mijn eerste lessen op school voor het breien. En helaas was mijn opleiding 2 jaar huishoudschool, daarna wat naailessen.
    Doorleren was er niet bij, thuis vroeger.
    Ging toen in de verpleging, maar toch bleef ik wel handwerken.
    Van mijn grootmoeder en een tante leerde ik veel, en het andere uit een boekje.
    Het is en blijft mijn hobby.
    Groetnis Annie

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Wat een vergaarde kennis en wat jammer dat dit niet doorgegeven word aan de liefhebbers. Ik zou zeggen stap in het avontuur, je leeft maar een keer en doe het dan goed met wat je liefhebt. In mijn schooltijd was handwerken niet verplicht maar we deden dat wel. Niet zo uitgebreid maar gewoon simpel recht toe, recht aan. Van de logeerpartijen bij mijn oma heb ik enigzins wat handwerkskills overgehouden. Ik denk dan ook met liefde terug dat we samen gezellig zaten te freubelen, hoe gezellig is dat. Ik mis haar nog. Mijn toen geleerde technieken zijn verdwenen in de achterkamers van mijn geheugen maar ik weet dat ik zo weer terecht kan bij juf willemien. Leuk blogje heb je weer geschreven, leerzaam ook. Gradaties handwerken? Nee ik wiat niet dat dat bestond. Hihihihi

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Assie, had je niet genoeg geduld?? Je reactie staat er nu 2 keer. Ik verwijder er 1. We moeten nu echt 'samen' die sokken gaan breien. Je hebt alles.. breinaalden, sokkenwol, je model Dré en je hebt mij... jij hoeft alleen maar te breien.

      Verwijderen
    2. Ja alles is in huis, nu de zin nog. Tja en dat ik mijn berichtje twee keer geplaatst heb, misschien wil ik mijn preek wel twee keer kwijt. Dat is toch de vrijheid van het schrijven?!!!

      Verwijderen
  8. Deze reactie is verwijderd door een blogbeheerder.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Wat een indrukwekkende verhaal van je leven als "handwerkende" leerkracht!! Jammer dat het niet meer wordt doorgegeven! Maar..ik zie in blogland dat er toch veel jonge mensen zijn die handwerken leuk vinden. Dat schept hoop... Leuk dat je al die dingen hebt bewaard!!
    Groetjes

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Wat een superinteressant verhaal, willemien. Ik heb het ademloos gelezen. In gedachten zag ik jou en je zus rijden in de auto. Ik zag je examen doen in Den Haag. Ik zag je met veel plezier voor de klas staan.... Wat had ik graag handwerkjes van je willen hebben destijds.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Handwerkjes moet natuurlijk handwerkLES zijn. Excuses.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Dank je voor je prachtige verhaal, Willemien! Zo leuk, die foto's van al die oude handwerkvoorbeelden. Daar zullen heel wat uren in zitten. En als je zoveel verschillende handwerktechnieken beheerst, kun je dan nog wel kiezen ? :-) Heb je behalve weven nog andere favorieten?
    Wat zou het toch jammer zijn als al die handwerktechnieken verloren gaan. Je ziet wel heel veel blogs van handwerksters, maar ik denk dat het toch heel belangrijk blijft dat er op scholen aandacht is voor handwerken.
    Vandaag heb ik meteen de HzG gekocht en het artikel over die opleiding gelezen. Ik heb helemaal geen onderwijsachtergrond, dus ik denk niet dat dit geschikt is voor mij, hoewel het me een hele leuke opleiding lijkt. Want wat zou ik graag een heleboel verschillende technieken leren.

    Groetjes,
    Paula

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Paula, je kunt altijd informeren bij het adres dat in het artikel genoemd wordt. Eigenlijk vind ik heel veel dingen leuk. Ik beperk me tot weven, spinnen, wol verven, breien, naaien. Als het zo uit komt borduur ik wel eens wat en haken doe ik ook wel eens. Alles heeft z'n tijd nodig en de dagen zijn eigenlijk niet lang genoeg want er zijn ook andere dingen die tijd vragen.....

      Verwijderen
  13. Wat weer een prachtig blogje Willemien! Mooi dat je al die oude werkjes nog hebt en hier kunt laten zien. Je verhaal en vooral jouw pleidooi is me op het hart geschreven. Ik vind het zo armoedig dat er geen handwerken meer wordt gegeven op de scholen. Je kunt daar zoveel leuks mee doen en net wat je zegt: het is broodnodig om naast het werken met je hoofd ook lekker bezig te zijn met je handen. Dat heb ik mijn dochter ook altijd voorgehouden en die zat naast haar studie ook heerlijk te spinnen en te haken!

    lieve groet,
    Betsy
    Wolatelier DiAn

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Inderdaad wat een leuk blogbericht Willemien. Ik zie je kruipen over de zolder om al het oude spul ook weer eens te voorschijn te halen. Groet @

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Dank je voor dit mooie verhaal, je bent dus altijd al een duizendpoot geweest. Ja, ik ben het helemaal met je eens dat er meer handvaardigheid op scholen gegeven moet worden, het is vreselijk jammer dat deze vakken het eerst wegbezuinigd worden.
    groeten,Alida

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hallo Willemien,
      Ik las ergens dat je plannen had voor een bezoek aan het handwerkcafe in Veere. Geef me een seintje wanneer je komt. Het zou leuk zijn elkaar nog eens te ontmoeten.
      Groeten,
      Riet

      Verwijderen
  16. Hallo Willemien,
    Nog bedankt dat je me op het spoor hebt gezet.... in oktober ga ik starten met de cursus in Zeist. Ik heb er ontzettend veel zin in!
    Groetjes,
    Paula

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Wat een leuk relaas, Willemien. Ja, zo ging dat toen. Ik weet nog dat we op de lagere school een meester hadden, die op een gegeven moment jubileerde, en vertelde toen dat het enige wat hij niet gehaald had, het handwerkdiploma was. Hij mocht ons dus geen breien leren. haha, Leuke man. Soort opa. Toen was er nog een speciale handwerkjuf. Ik praat dus over rond 1960... die cursus in Zeist zal wel heel wat verschillen met jouw opleidingen.
    Groetjes,
    Rian

    BeantwoordenVerwijderen
  18. Ciao sei bravissima!!!1 i tuoi lavori sono una favola a presto lu.

    BeantwoordenVerwijderen
  19. Leuk hè, die werkstukken, grandioos, dat je alles bewaard hebt. Veel daarvan heb ik ook moeten doen op de kweekschool. Helaas had ik een afschuwelijke lerares, die totaal geen oog had voor eigen inbreng, ondanks dat je de techniek wel toepaste.
    Ze wilde het liefst werkstukken die met elkaar te vergelijken waren, maar misschien hoorde dat wel in die tijd.
    Gelukkig mag iedereen nu wat vrijer improviseren, mits de techniek wel klopt!
    groetjes, Immy
    Bij de betreffende lerares heb ik wel veel geleerd, dat moet ik ook toegeven.

    BeantwoordenVerwijderen
  20. Goede morgen Willemien!
    ik las met een glimlach jouw mooi artikel in je blog.
    Het start met een vewijzing naar een artikel uit HZG. Is dat nr 172?
    Zo ja...
    piep eens op blz 60 onderaan...
    tekst onder foto..
    mijn naam
    ben wel een beetje trots!
    Ik hoop nog veel boeiende dingen te mogen lezen op je blog!
    een héél fijne herfstige dag voor jou
    Katy

    BeantwoordenVerwijderen